Winstpremie

Op deze pagina

    Voorstelling

    Het systeem van de winstpremie laat ondernemingen toe om een deel of het geheel van de winst van een boekjaar toe te kennen aan haar werknemers, in de vorm van een premie uitgekeerd in speciën.

    Op voorwaarde dat de winstpremie wordt toegekend in overeenstemming met de wet van 22 mei 2001 betreffende de werknemersparticipatie in het kapitaal van de vennootschappen en tot instelling van een winstpremie voor de werknemers, geniet ze een bijzondere sociaalrechtelijke en fiscale behandeling.

    In hoofde van de werknemer is de winstpremie onderworpen aan een solidariteitsbijdrage van 13,07% en een belasting van 7%. De werkgever is geen patronale bijdragen verschuldigd. De winstpremie is niet aftrekbaar in de vennootschapsbelasting.

    OPGELET: De winstpremie staat volledig los van het systeem van de niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen (de zogenaamde ‘bonusplannen’ – cao nr. 90), die afhangen van de verwezenlijking van duidelijk aflijnbare, transparante, definieerbare/meetbare en verifieerbare doelstellingen, waarvan de verwezenlijking kennelijk onzeker is. U vindt meer informatie over de bonusplannen onder het thema Verloning > Niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen / Bonusplannen.

    De toekenning van de winstpremie is niet gebonden aan het behalen van collectieve doelstellingen vastgelegd op het niveau van de onderneming. De toekenning is enkel afhankelijk van het behalen van winst tijdens het boekjaar.

    Toepassingsgebied

    De winstpremie kan worden toegekend door elke onderneming, vereniging of instelling die onderworpen is aan de vennootschapsbelasting of aan de belasting van niet-inwoners.

    De winstpremie dient toegekend te worden aan alle werknemers van de onderneming.

    Een werknemer is een persoon die, al of niet krachtens een arbeidsovereenkomst, tegen loon arbeid verricht onder het gezag van een ander persoon. Bedrijfsleiders en natuurlijke personen die een opdracht als bestuurder, zaakvoerder, vereffenaar of gelijksoortige functies uitoefenen komen bijgevolg niet in aanmerking.

    Algemene principes

    Een onderneming die wenst gebruik te maken van het systeem van de winstpremie dient dit te doen door middel van een beslissing van de gewone of buitengewone algemene vergadering van de onderneming.

    De winstpremie mag niet worden ingevoerd ter vervanging of omzetting van loon, premies, voordelen in natura of om het even welk voordeel. Een bonusplan kan bijgevolg niet worden vervangen door een winstpremie. De systemen van de winstpremie en de niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen zijn echter compatibel en kunnen tegelijkertijd en naast elkaar in een onderneming bestaan.

    Het totaal bedrag van de winstpremies toegekend aan de werknemers mag, bij afsluiting van het betreffende boekjaar, de limiet van 30% van de totale brutoloonmassa niet overschrijden.

    De winstpremie wordt niet meegerekend voor de berekening van de loonkostenontwikkeling en valt dus buiten de loonnorm.

    De winstpremie kan voor de eerste keer worden toegekend op basis van de winst van het boekjaar met afsluitdatum ten vroegste op 30 september 2017.

    Een onderneming kan beslissen om een identieke of een gecategoriseerde winstpremie toe te kennen.

    Identieke winstpremie

    De identieke winstpremie is een winstpremie waarvan het bedrag gelijk is voor alle werknemers of waarvan het bedrag overeenkomt met een gelijk percentage van het loon van de werknemers.

    De toekenning van een identieke winstpremie gebeurt via een beslissing genomen door de gewone of buitengewone algemene vergadering van de onderneming met een gewone meerderheid van de stemmen.

    De notulen van de algemene vergadering waarin de beslissing tot toekenning van de identieke winstpremie wordt opgenomen, bevatten tenminste de volgende vermeldingen:

    • Het identieke bedrag van de winstpremie of het identieke percentage van het loon dat aan de werknemers wordt toegekend.

    • De berekeningswijze van het loon tijdens het laatst afgesloten boekjaar waarop het percentage wordt vastgelegd, wanneer de werkgever ervoor kiest om een identieke winstpremie toe te kennen waarvan het bedrag overeenkomt met een gelijk percentage van het loon van alle werknemers.

    • De toekenningsregels die in aanmerking worden genomen indien voorzien wordt in een anciënniteitsvoorwaarde. Er kan slechts in een anciënniteit van maximaal één jaar worden voorzien. Als de werknemer in dienst genomen werd op basis van opeenvolgende contracten, wordt de vereiste anciënniteit berekend rekening houdende met de samenvoeging van de opeenvolgende contracten.

    • De berekeningswijze van het bedrag van de identieke winstpremie die ten minste pro rata temporis van de effectieve arbeidsprestaties tijdens het laatst afgesloten boekjaar gebeurt, wanneer de werkgever ervoor kiest om een identieke winstpremie toe te kennen waarvan het bedrag gelijk is voor alle werknemers.

    • De bepaling dat de identieke winstpremie niet wordt toegekend aan de werknemer die de vennootschap heeft verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar vanwege een ontslag om dringende reden en/of aan de werknemer die de vennootschap heeft verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar vanwege een ontslag door de werknemer zelf, met uitzondering van het ontslag gegeven omwille van een dringende reden in hoofde van de werkgever, wanneer de werkgever beslist om de voormelde categorieën werknemers uit te sluiten.

    De werkgever informeert de werknemers omtrent de beslissing tot toekenning van een identieke winstpremie. Hij doet dit schriftelijk, dit wil zeggen via een geschreven stuk, een email, een publicatie op een intranet of enig ander geschreven medium van zijn keuze.

    Gecategoriseerde winstpremie

    De gecategoriseerde winstpremie is een winstpremie die aan alle werknemers een bedrag in speciën toekent, waarvan de hoogte van het bedrag afhankelijk is van de verdeelsleutel die wordt toegepast op basis van objectieve criteria (de anciënniteit, de graad, de functie, de weddeschaal, het vergoedingsniveau of het vormingsniveau).

    Het toepassen van de objectieve criteria mag echter niet leiden tot een differentiatie die groter is dan een verhouding tussen 1 en 10. Dit betekent bijvoorbeeld dat wanneer het laagste bedrag van de gecategoriseerde winstpremie 500 EUR bedraagt, het hoogste bedrag maximaal 5000 EUR mag bedragen.

    De toekenning van een gecategoriseerde winstpremie gebeurt door middel van het sluiten van een specifieke collectieve arbeidsovereenkomst, die vervolgens neergelegd wordt op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen met het oog op de registratie.

    Wanneer er geen vakbondsafvaardiging in de onderneming bestaat, kan de toekenning van de gecategoriseerde winstpremie naar keuze van de werkgever, hetzij via een collectieve arbeidsovereenkomst, hetzij via toetredingsakte gebeuren.

    De collectieve arbeidsovereenkomst of de toetredingsakte bevat tenminste de volgende bepalingen:

    • De objectieve criteria (de anciënniteit, de graad, de functie, de weddeschaal, het vergoedingsniveau of het vormingsniveau) en de verdeelsleutel die hierop wordt toegepast om per categorie het bedrag van de gecategoriseerde winstpremie te bepalen.

    • De bevestiging dat de invoering van de gecategoriseerde winstpremie niet gepaard gaat met een vermindering van de tewerkstelling berekend in voltijdse equivalenten.

    • De toekenningsregels die in aanmerking worden genomen indien voorzien wordt in een anciënniteitsvoorwaarde. Er kan slechts in een anciënniteit van maximaal één jaar worden voorzien. Als de werknemer in dienst genomen werd op basis van opeenvolgende contracten, wordt de vereiste anciënniteit berekend rekening houdende met de samenvoeging van de opeenvolgende contracten.

    • De berekeningswijze van de gecategoriseerde winstpremie die ten minste pro rata temporis van de effectieve arbeidsprestaties tijdens het laatst afgesloten boekjaar gebeurt, wanneer de werkgever ervoor kiest om het pro rata temporis principe toe te passen.

    • De bepaling dat de gecategoriseerde winstpremie niet wordt toegekend aan de werknemer die de vennootschap heeft verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar vanwege een ontslag om dringende reden en/of aan de werknemer die de vennootschap heeft verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar vanwege een ontslag door de werknemer zelf, met uitzondering van het ontslag gegeven omwille van een dringende reden in hoofde van de werkgever, wanneer de werkgever beslist om de voormelde categorieën werknemers uit te sluiten.

    Daarnaast dient de collectieve arbeidsovereenkomst opgesteld te zijn in overeenstemming met de in de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités bepaalde registratievoorwaarden.

    Bij de invoering van een gecategoriseerde winstpremie wordt de Ondernemingsraad of, bij ontstentenis van Ondernemingsraad, het Comité voor preventie en bescherming op het werk, en, bij ontstentenis van Comité voor preventie en bescherming op het werk, de vakbondsafvaardiging ingelicht omtrent de relatie tussen de gecategoriseerde winstpremie, de tewerkstellingsevolutie en -politiek van de onderneming ter zake.

    Toekenning van de gecategoriseerde winstpremie via toetredingsakte

    Wanneer er geen vakbondsafvaardiging in de onderneming bestaat en de werkgever ervoor gekozen heeft om de gecategoriseerde winstpremie toe te kennen via toetredingsakte, dient hij de volgende procedure te volgen:

    • De werkgever stelt een ontwerp van toetredingsakte op en brengt dit, ofwel schriftelijk, ofwel via aanplakking ter kennis van de werknemers. Elke werknemer kan, op eenvoudig verzoek, een afschrift van de tekst van het ontwerp van toetredingsakte bekomen.

    • Gedurende vijftien dagen te rekenen vanaf de dag van de kennisgeving, houdt de werkgever een register ter beschikking van de werknemers waarin zij hun opmerkingen kunnen optekenen. Na afloop van deze termijn stuurt de werkgever het register ter inzage naar de regionaal bevoegde directie van het Toezicht op de Sociale Wetten.

    • Indien er geen opmerkingen werden meegedeeld treedt de toetredingsakte in werking de vijftiende dag na de dag van de kennisgeving, behoudens andersluidende bepaling opgenomen in de toetredingsakte.

    • Indien er opmerkingen werden gemaakt, worden deze onmiddellijk via aanplakking ter kennis van de werknemers gebracht. De inspecteur van het Toezicht op de Sociale Wetten probeert de uiteenlopende standpunten te verzoenen. Ingeval van verzoening, treedt de toetredingsakte ten vroegste de achtste dag na die van de verzoening in werking.

    • Indien de inspecteur van het Toezicht op de Sociale Wetten er niet in slaagt om de uiteenlopende standpunten te verzoenen, verstuurt hij onmiddellijk een afschrift van het proces-verbaal van niet-verzoening aan de voorzitter van het bevoegd Paritair Comité.

      Vervolgens onderneemt het bevoegd Paritair Comité een laatste verzoeningspoging.

      Indien het daarin niet slaagt, wordt de toetredingsakte niet ingevoerd en kan de gecategoriseerde winstpremie niet worden toegekend. De werknemers worden hiervan ofwel schriftelijk, ofwel via aanplakking ter kennis gebracht.

      Indien de verzoeningspoging succesvol is, treedt de toetredingsakte ten vroegste de achtste dag na die van de verzoening in werking.

    OPGELET: De toetredingsakte die in werking is getreden dient nadien niet neergelegd te worden op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen. Er is geen verplicht modelformulier.

    Berekeningswijze van de winstpremie

    Voor de berekening van het bedrag van de winstpremie dient ten minste rekening gehouden te worden met de effectieve arbeidsprestaties die de werknemer heeft gepresteerd tijdens het laatst afgesloten boekjaar.

    De notie “effectieve arbeidsprestaties” betekent dat het bedrag van de winstpremie wordt aangepast in functie van het tewerkstellingsregime van de werknemers en in functie van eventuele periodes gedurende welke de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de werknemers geschorst is tijdens het laatst afgesloten boekjaar.

    OPGELET: Voor de berekening van de winstpremie moeten de volgende periodes gedurende dewelke de uitvoering van de arbeidsovereenkomst geschorst is ten minste in aanmerking worden genomen:

    • de periodes gedurende welke de werknemer zijn recht op loon behoudt ingeval van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst;

    • de periodes van moederschapsrust bedoeld in artikel 39 van de arbeidswet van 16 maart 1971;

    • de periodes van vaderschapsverlof bedoeld in artikel 30, § 2, van de 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten;

    • de dagen arbeidsongeschiktheid gedekt door een vergoeding die wordt toegekend overeenkomstig de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 12bis van 26 februari 1979 tot aanpassing van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 12 van 28 juni 1973 betreffende het toekennen van een gewaarborgd maandloon aan de werklieden in geval van arbeidsongeschiktheid ingevolge ziekte, ongeval van gemeen recht, arbeidsongeval of beroepsziekte, aan de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten;

    • de dagen arbeidsongeschiktheid gedekt door een vergoeding die wordt toegekend overeenkomstig de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 13bis van 26 februari 1979 tot aanpassing van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 13 van 28 juni 1973 betreffende het toekennen van een gewaarborgd maandloon aan sommige bedienden in geval van arbeidsongeschiktheid ingevolge ziekte, ongeval van gemeen recht, arbeidsongeval of beroepsziekte, aan de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten;

    • de periodes van adoptieverlof bedoeld in artikel 30ter van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten;

    • de periodes van pleegverlof bedoeld in artikel 30quater van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.

    De woorden “ten minste” impliceren dat de werkgever over de mogelijkheid beschikt om, bovenop de hierboven vermelde periodes, bepaalde periodes gedurende welke de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de werknemers geschorst is, gelijk te stellen met effectieve arbeidsprestaties.

    De werkgever beschikt eveneens over de mogelijkheid om het bedrag van de winstpremie enkel aan te passen in functie van de periodes gedurende welke de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de werknemers geschorst is tijdens het laatst afgesloten boekjaar (rekening houdende met de hierboven vermelde principes) en niet in functie van het tewerkstellingsregime (of omgekeerd).

    Wanneer het bedrag van de winstpremie niet wordt aangepast in functie van de effectieve arbeidsprestaties, zal het bedrag van de winstpremie gelijk zijn voor alle werknemers (of in het geval van een gecategoriseerde winstpremie, voor alle werknemers die bijvoorbeeld dezelfde functie uitoefenen of die over dezelfde anciënniteit beschikken), ongeacht het tewerkstellingsregime van de werknemers of de eventuele periodes gedurende welke de uitvoering van de arbeidsovereenkomst geschorst is tijdens het laatst afgesloten boekjaar.

    Werknemers die van het recht op de winstpremie kunnen worden uitgesloten

    Er kunnen drie categorieën werknemers uitgesloten worden:

    • De werknemers die de vennootschap hebben verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar vanwege een ontslag om dringende reden.

    • De werknemers die de vennootschap hebben verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar vanwege een ontslag door de werknemer zelf, met uitzondering van het ontslag gegeven omwille van een dringende reden in hoofde van de werkgever.

    • De werknemers die niet beschikken over een anciënniteit in de onderneming van maximaal 1 jaar aan het einde van het laatst afgesloten boekjaar.

    De woorden “verlaten hebben tijdens het laatst afgesloten boekjaar” hebben tot gevolg dat werknemers die hun opzeg hebben gegeven tijdens het laatst afgesloten boekjaar, maar de vennootschap slechts verlaten na afloop van het laatst afgesloten boekjaar niet uitgesloten kunnen worden.

    Ook werknemers die worden ontslagen om dringende reden na afloop van het laatst afgesloten boekjaar kunnen niet uitgesloten worden.

    Werknemers die werden ontslagen omwille van een andere reden dan een dringende reden, kunnen eveneens niet worden uitgesloten.

    Daarnaast kunnen werknemers die zelf hun ontslag hebben gegeven omwille van een dringende reden in hoofde van de werkgever, niet worden uitgesloten.

    Tot slot wordt het beëindigen van de arbeidsovereenkomst in onderling akkoord niet geviseerd.

    Sanctie

    De werkgever die niet heeft gehandeld overeenkomstig de verplichtingen voorgeschreven door de wet van 22 mei 2001 betreffende de werknemersparticipatie in het kapitaal van de vennootschappen en tot instelling van een winstpremie voor de werknemers en zijn uitvoeringsbesluiten wordt bestraft met, hetzij een strafrechtelijke geldboete van 50 tot 500 euro, hetzij een administratieve geldboete van 25 tot 250 euro. De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers, met een maximum van 100 werknemers.