Toezicht op de Sociale Wetten

Op deze pagina

    Toezicht op de Sociale Wetten en herstructureringen

    Net zoals de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen in de persoon van bepaalde van haar leden betrokken kan zijn bij een herstructurering, zo ook kan de Algemene Directie Toezicht op de Sociale Wetten een rol spelen in het kader van een herstructurering van een onderneming, en dit krachtens de bevoegheden die haar zijn toegekend door de wet van 16 november 1972.

    De wet van 16 november 1972 kent aan het Toezicht op de Sociale Wetten meer bepaald een opdracht toe van advies, informatie, verzoening en controle op het reglementaire conventionele arbeidsrecht. De controleopdracht heeft betrekking op de bepalingen die strafrechtelijk gesanctioneerd worden.
    Deze opdrachten gebeuren ambtshalve, of op vraag van een administratieve autoriteit, op vraag van belanghebbende partijen (werkgever, werknemer of hun vertegenwoordigers), en zelfs op verzoek van de rechterlijke macht.

    Verder beschikt de sociale inspecteur, binnen de bevoegdheden die hem zijn toegekend, in de uitoefening van zijn beroep over verschillende middelen om zijn opdracht uit te oefenen. Deze middelen wendt hij aan binnen zijn appreciatiebevoegdheid.

    Concreet kan de tussenkomst van de inspectie zich op twee niveaus voordoen:

    • Ofwel situeert het probleem zich binnen het bevoegde overlegorgaan van de onderneming (ondernemingsraad) en uit dit zich, bijvoorbeeld, in een afwezigheid of een slechte mededeling van economische en financiële informatie. In dat geval dient de partij die dit wenst zich bij voorrang te richten tot de Cel Bedrijfsorganisatie van de Centrale Afdeling.
    • Ofwel rijst het probleem op het niveau van de herstructureringsprocedure zelf: de te respecteren vormvereisten krachtens de wetgeving op de sluitingen, de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 24, de wet van 13 februari 1998 of de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 32 bis werden niet nageleefd (bijvoorbeeld: ontbreken van affichering). In dergelijk geval richt de partij die tussenkomst wil van de inspectie zich bij voorrang tot het bureau van Toezicht op de Sociale Wetten dat bevoegd is voor het district waarbinnen de maatschappelijke zetel van de betreffende onderneming in herstructurering is gelegen (externe directies).

    In de praktijk zal het probleem echter vaak beide niveaus betreffen.

    Toezicht op de Sociale Wetten als adviseur voor de partijen in herstructurering

    In het kader van de opdracht van de inspectie tot het geven van advies en raad aangaande het conventionele en reglementaire arbeidsrecht, kan de inspecteur hetzij ambtshalve, hetzij op verzoek van één der betrokken partijen tussenkomen in een herstructurering: het zal hier meestal gaan om de werkgever, één of meerdere werknemers of hun vertegenwoordigers.

    Deze bevoegheid van advies en informatie doet weliswaar geen afbreuk aan deze van het verzoeningsbureau van het paritair comité dat bevoegd is voor de onderneming in herstructurering.

    Waar het verzoeningsbureau, zoals de naam het aangeeft, eerder tot doel heeft de standpunten van de partijen te verzoenen teneinde de voortzetting of de herneming van de dialoog te bevorderen of, desgevallend, een aanbeveling te doen aangaande opportuniteitsvragen die kunnen rijzen lopende een herstructurering van een onderneming (bijvoorbeeld een sociaal plan opmaken), komt het Toezicht op de Sociale Wetten eerder tussen bij vragen van juridische aard die betrekking hebben op de formaliteiten of de inhoud van de herstructureringsprocedure zelf (inhoud van de te verstrekken informatie, termijnen, respecteren van de verschillende fasen opgelegd door de reglementering,…).

    De opdracht tot het geven van raad kan bijvoorbeeld betrekking hebben op:  

    • Het beoordelen van de situatie
      Zowel de werkgever als de werknemers kunnen geïnteresseerd zijn om te weten of de drempel van 20 werknemers is bereikt en of er dus toepassing dient te worden gemaakt van de regelgeving aangaande sluiting van ondernemingen of collectief ontslag. Zij kunnen tevens een advies vragen teneinde te weten of de situatie waarmee de onderneming wordt geconfronteerd beantwoordt aan de definitie van een sluiting, een collectief ontslag, een overgang krachtens overeenkomst;
       
    • De inhoud van de informatie en raadpleging
      De werkgever kan inlichtingen verkrijgen aangaande de inhoud van de informatie die hij dient te verschaffen krachtens de wetten, koninklijke besluiten en collectieve arbeidsovereenkomsten of aangaande de praktische toepassing van de procedure in herstructurering.

    In het kader van deze opdracht deelt de inspecteur zijn advies en inlichtingen telefonisch of per post mee, ofwel gaat hij direct ter plaatse in de onderneming om de betrokken partijen te ontmoeten.

    Het Toezicht op de Sociale Wetten is daarentegen niet bevoegd inzake dossiers betreffende:  

    • De kennisgeving van het voornemen tot collectief ontslag aan de directeur van de subregionale tewerkstellingsdienst.

      Hiertoe dient de werkgever zich rechtstreeks te richten tot de bevoegde publieke autoriteit, zijnde, naargelang het geval, de volgende organismen: ForemVDABOrbem of het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen.
    • De betwisting, op burgerlijk vlak, van het individueel ontslag van een werknemer.

      Enkel de arbeidsrechtbank is bevoegd om te beoordelen of - in het kader van een collectief ontslag - het ontslag van een werknemer al dan niet een illegaal karakter heeft en kan, desgevallend, toepassing maken van de burgerrechtelijke sancties voorzien in de wet van 13 februari 1998; het komt eveneens toe aan de arbeidsrechtbank om zich uit te spreken over het al dan niet onregelmatig zijn van het ontslag van een werknemer in een periode dicht bij de overgang van zijn onderneming krachtens overeenkomst.

    Het Toezicht op de Sociale Wetten als bewaker van het respect voor de bepalingen van het conventionele en reglementaire arbeidsrecht

    Voor de strafrechtelijk gesanctioneerde bepalingen, kan de tussenkomst van het Toezicht op de Sociale Wetten tevens bestaan in een waarschuwing, het toekennen van een termijn teneinde de werkgever toe te laten een miskenning van de betrokken bepalingen te regulariseren, en zelfs, het opstellen van een pro justitia waarin een inbreuk wordt vastgesteld.

    In het kader van deze controleopdracht, zal een tussenkomst voornamelijk gebaseerd zijn op een klacht neergelegd door de werknemer of zijn vertegenwoordiger, of op een verzoek van een gerechtelijke autoriteit aan de inspectiedienst. Voor de behandeling van dergelijke dossiers, zal de inspecteur zich meestal naar de maatschappelijke zetel van de onderneming begeven teneinde alle stukken die nuttig zijn voor zijn dossier te verzamelen. Desgevallend zal hij de betrokken partijen horen en de verklaringen neerschrijven in een proces-verbaal van verhoor.

    In geval er een pro justitia wordt opgesteld, wordt deze binnen de voorziene termijnen overgemaakt aan de gerechtelijke autoriteit, die zal beoordelen welk gevolg eraan dient verleend te worden. Deze autoriteit zal in dit geval het arbeidsauditoraat zijn, zijnde een soort parket dat verbonden is aan de arbeidsrechtbanken en gespecialiseerd is in sociale aangelegenheden (anders dan de arrondissementsparketten).

    Deze controle kan bijvoorbeeld betrekking hebben op:

    • het (niet) geven van informatie of het onvolledig zijn ervan
    • het respecteren van de verschillende fasen van de betrokken procedure
    • het respecteren van de chronologie van de procedure

    Het Toezicht op de Sociale Wetten kan gedurende de gehele procedure tussenkomen en zelfs voordat de eigenlijke procedure in herstructurering wordt opgestart. Hoewel zijn rol er niet in bestaat tussen te komen gedurende de onderhandelingen tussen de partijen, kan zijn opdracht van advies en controle het verloop en zelfs de herneming van deze ingewikkelde en delicate procedure toch vergemakkelijken.